De Bijbel leert geen platte aarde!

Is de aarde plat? Nee, natuurlijk niet, zul je waarschijnlijk direct zeggen. We weten immers van ruimtefoto’s dat de aarde een bol was. Maar ook lang daarvoor was dat al bekend. Toch zijn er vandaag de dag steeds meer mensen, ook christenen, die geloven dat de aarde plat is. En dat is een zorgwekkende ontwikkeling…

Al in de derde eeuw voor Christus wist de Griekse cartograaf Eastostenes van Cyene (het moderne Aswan in Egypte) de omtrek van de aarde uit te rekenen met behulp van slimme waarnemingen en en wat simpele berekeningen. Ook in de middeleeuwen wist men dat de aarde een bol is. Maar in de negentiende eeuw waren er een paar atheïstische fictieauteurs die het christendom zwart wilden maken. Zo kwam er een biografie over Columbus van de hand van Washington Irving (bekend van horrorverhalen als Sleepy Hollow), waarin stond dat men bang was over de rand van de platte aarde te vallen. Niet alleen werd op die manier de geschiedenis vervalst, het had ook gevolgen voor de toekomst.

Selectief Bijbellezen

Verschillende atheïsten gingen met de ideeën van Irwing en de zijnen aan de haal, maar ook christenen vonden dat deze auteurs gelijk hadden. Er zijn immers veel teksten in de Bijbel die erop lijken te wijzen dat de aarde plat is, nietwaar? Teksten over een aarde die is gegrondvest op pilaren (zoals Psalmen 75:4), overspand met een koepel (Job 37:18) waar de zon en andere hemellichamen omheen bewegen (Joz. 10:13).

Je kunt echter de platte aarde niet úít de Bijbeltekst halen. Je kunt die er wel ínlezen, maar dan moet je heel selectief omgaan met dit soort ‘platte-aardeteksten’.

Er zijn nog veel meer verzen die men aanhaalt om aan te tonen dat de aarde volgens de Bijbel plat is, maar ze vallen grofweg in deze drie categorieën:

Het letterlijk lezen van poëzie (Ps. 75:4)
Het letterlijk lezen van dagelijks spraakgebruik (Joz. 10:13)
Het zien van menselijke meningen als Goddelijke waarheid (Job 37:18).

Poëzie

De meest voorkomende fout bij het lezen van de Bijbel, is dat je álles letterlijk neemt. Dat is niet de bedoeling. De Bijbel is een boek (of eigenlijk: een verzameling boeken) van verschillende genres. Poëzie is niet bedoeld om letterlijk te lezen. Als David schrijft dat God hem uit het graf heeft opgehaald (Ps. 30:4) dan bedoelt hij dat natuurlijk niet letterlijk, maar dat God hem heeft genezen en uit de greep van zijn vijanden heeft bevrijd. Zo is het ook met de poëtische platte-aardeteksten uit boeken als Psalmen en de verschillende profeten. Veel Bijbels helpen je met het herkennen van Hebreeuwse poëzie door de dichtregels op een andere manier weer te geven dan de prozateksten. Als je dat ziet, betekent dat dus: niet letterlijk lezen, maar figuurlijk. Dan vallen er al een heleboel platte-aardeteksten af.

Dagelijks spraakgebruik

Tegenwoordig is algemeen bekend dat de aarde om de zon draait, niet de zon om de aarde. Toch spreken we nog steeds van ‘zonsopkomst’ en ‘zonsondergang’. Dat is gewoon dagelijks spraakgebruik, bekeken vanuit de waarnemer. Het líjkt alsof de zon opkomt, terwijl in feite de aarde draait. Dat kom je ook in de Bijbel tegen, zoals in het gebed van Jozua 10, waar Jozua de zon en de maan gebiedt stil te staan. De Bijbel bevestigt dat dat ook echt gebeurde.

Maar dat is bekeken vanuit het oogpunt van Jozua. In werkelijkheid was het de aarde die stilstond, maar dat is niet het punt van deze geschiedenis.

Het punt is dat God de Israëlieten op bovennatuurlijke wijze hielp de overwinning te behalen. Niet om een lesje natuurkunde te geven.

Menselijke meningen

Niet alles wat in de Bijbel staat, is letterlijk zo door God geciteerd. Er staan een heleboel dingen in de Bijbel waar je geen ‘Bijbelse waarheden’ aan mag verbinden. Zo zijn er bijvoorbeeld de vier vrienden van Job. Ze komen veel aan het woord in het boek Job. Uit het eind van het boek blijkt dat zij het zeker niet bij het juiste eind hebben! Als dus Elihu zegt (in een poëtische passage, nota bene) dat de hemel ‘vast is als een gegoten spiegel’, dan hoeft dat helemaal niet te betekenen dat Elihu de waarheid dicht.

Context

Het allerbelangrijkste bij dit soort platte-aardeteksten (en eigenlijk elke vorm van Bijbeluitleg) is de context waarin een vers staat. Wat is het genre? Wat probeert deze passage duidelijk te maken? Hoe kwam het over op de oorspronkelijke lezers, voor wie deze tekst in eerste instantie is geschreven? Als je dit soort vragen aan de tekst stelt, zul je zien dat de Bijbel ten diepste helemaal niets zegt over de vorm van de aarde: plat noch bolvormig. Je kunt dus niet de Bijbel gebruiken om aan te tonen dat de aarde plat is. En dat is maar goed ook, want er zijn heel veel waarnemingen en metingen waaruit blijkt dat dat absoluut niet het geval is.